Mỗi loại rau thơm đều có thể là vị thuốc hữu ích nếu chúng ta biết cách sử dụng đúng.
Tía tô
Tía tô là loại rau gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt. Ngoài là rau thơm, tía tô được xếp vào loại thuốc chữa cảm lạnh phong hàn. Ngoài ra tía tô còn có thêm rất nhiều tác dụng chữa bệnh khác như giảm ho, giải độc, trị mẩn ngứa.
Bài viết của BS Vũ Quốc Trung trên Báo Sức khoẻ & Đời sống cho biết, theo nghiên cứu y học hiện đại, nước sắc của cành và lá tía tô tác dụng ức chế đối với trực khuẩn ruột kết, trực khuẩn lị, tụ cầu khuẩn; một số nấm gây bệnh ngoài da; tăng cường nhu động dạ dày, ruột; làm giảm sự phân tiết dịch nhầy trong phế quản, hoãn giải sự co thắt phế quản. Do đó nó có tác dụng giảm ho, trừ đờm và cắt cơn hen suyễn; tác dụng giải nhiệt, trấn tĩnh và làm tăng đường huyết; chống đông máu, ức chế sự ngưng tập tiểu cầu, giảm độ đặc và độ dính của máu...
Theo y học cổ truyền, tía tô vị cay, tính ấm, lợi vào kinh tỳ, phế, tác dụng phát tán phong hàn, hóa đờm, giải uất, giải độc, an thai, chữa hen suyễn, tê thấp, trị ho, thúc đẩy tiêu hóa, giảm đau.
Có thể sử dụng toàn cây làm thuốc, dưới dạng dùng tươi, thuốc sắc, tinh dầu hoặc dạng bột mịn.
Rau răm
Rau răm còn có tên gọi là thủy liễu, hương lục.
Báo Vietnamnet dẫn nguồn bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ - Giảng viên khoa Y học cổ truyền, trường Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, rau răm hương thơm đặc biệt, vị cay, tính ấm, không độc. Là loại gia vị không thể thiếu ăn kèm cháo lươn, trứng vịt lộn, gỏi gà, trừ chất tanh trong hải sản…
Trong Đông y, rau răm là vị thuốc tác dụng kích thích tiêu hóa, trừ phong hàn, dùng để chữa đau bụng lạnh, chữa rắn cắn, chàm ghẻ, mụn trĩ, kém ăn. Thường khi làm thuốc, người ta dùng tươi, không qua chế biến.
Loại rau thơm giúp sống khoẻ mọc đầy ở vườn nhà.
Thì là (thìa là)
Thì là còn gọi là thời la, đông phong.
Lá thì là là gia vị quen thuộc không thể thiếu trong món canh cá, canh lươn, ốc, làm thơm ngon món ăn, át được mùi tanh. Trong đông y, thì là là một vị thuốc rất thông dụng. Theo Nam dược thần hiệu, hạt và lá thì là vị cay, tính ấm, không độc, điều hòa món ăn, bổ thận, mạnh tỳ, tiêu trướng, trị đau bụng và đau răng, kích thích giúp ăn ngon miệng và tiêu hóa, còn giúp lợi sữa.
Húng chanh
Húng chanh còn gọi là cây rau tần.
Trong dân gian thường dùng lá tươi làm rau sống trong các bữa ăn. Húng chanh vị chua the, thơm hăng, tính ấm, vào phế có công dụng giải cảm, tiêu đờm, khử độc và các chứng bệnh cảm cúm, lạnh phổi, có tác dụng phát tán phong hàn, tiêu đờm, sát khuẩn, có tác dụng chữa viêm họng, giải cảm, cho ra mồ hôi và chữa ho, chữa cảm cúm, sốt không ra mồ hôi được…
Trong dân gian thường dùng lá húng chanh tươi hoặc sắc uống. Ngoài ra các cơ sở sản xuất thuốc Nam cũng thường chưng cất tinh dầu húng chanh kết hợp với một số thảo dược khác để sản xuất thuốc trị ho, cảm cúm.
Cây sả
Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS. Đỗ Tất Lợi, sả còn gọi là cỏ sả, lá sả, sả chanh, hương mao.
Tên khoa học Cymbopogon nardus Rendl (sả) - Cymbopogon flexuosus. Stapf (sả chanh); thuộc họ Lúa Poaceae (Gramineae).
Sả là loại cỏ sống lâu năm, mọc thành bụi, cao từ 0,8-1,5m hay hơn. Thân rễ trắng hay hơi tím. Lá hẹp, dài giống như lá lúa, mép hơi nháp. Cụm hoa gồm nhiều bông nhỏ không cuống. Toàn cây có mùi thơm đặc biệt mùi sả.
Cây sả được trồng ở khắp nước ta, nhưng diện tích trồng làm thuốc không nhiều, chỉ có tính chất gia đình và chỉ dùng rễ hoặc toàn cây đào về dùng tươi hay phơi trong râm mát.
Trong sả có 1 đến 2% tinh dầu.
Lưu ý: Bài viết trên Báo Sức khoẻ & Đời sống cho biết, tuy sả có hiệu quả như vậy, nhưng trong một số trường hợp lại không nên hoặc hạn chế dùng như: Người gầy gò, nóng nhiệt, âm hư, ra nhiều mồ hôi, giai đoạn sốt cao, miệng khô khát 'nhiệt đã tà nhập lý'. Hoặc giai đoạn hết sốt người nóng bứt rứt, khó ngủ, ho khan, mất khứu giác, da khô sần 'do âm hư nhiệt tà còn lưu'... Các trường hợp này nên kiêng dùng sả, hoặc chỉ dùng với số lượng rất ít khi thật sự cần thiết.
Trên đây là 5 loại rau gia vị tốt cho sức khoẻ. Theo các chuyên gia, đa số loại rau gia vị đều có vị cay, tính ấm, chứa tinh dầu, có tác dụng kích thích tiêu hóa, sát khuẩn, làm ấm bụng. Vào mùa lạnh có thể sử dụng các loại rau gia vị này nhiều hơn một chút sẽ có tác dụng tăng hương vị cuộc sống, bảo vệ sức khỏe chống lại cái lạnh ngoài trời và cái lạnh trong lòng hiệu quả.
Tía tô
Tía tô là loại rau gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của người Việt. Ngoài là rau thơm, tía tô được xếp vào loại thuốc chữa cảm lạnh phong hàn. Ngoài ra tía tô còn có thêm rất nhiều tác dụng chữa bệnh khác như giảm ho, giải độc, trị mẩn ngứa.
Bài viết của BS Vũ Quốc Trung trên Báo Sức khoẻ & Đời sống cho biết, theo nghiên cứu y học hiện đại, nước sắc của cành và lá tía tô tác dụng ức chế đối với trực khuẩn ruột kết, trực khuẩn lị, tụ cầu khuẩn; một số nấm gây bệnh ngoài da; tăng cường nhu động dạ dày, ruột; làm giảm sự phân tiết dịch nhầy trong phế quản, hoãn giải sự co thắt phế quản. Do đó nó có tác dụng giảm ho, trừ đờm và cắt cơn hen suyễn; tác dụng giải nhiệt, trấn tĩnh và làm tăng đường huyết; chống đông máu, ức chế sự ngưng tập tiểu cầu, giảm độ đặc và độ dính của máu...
Theo y học cổ truyền, tía tô vị cay, tính ấm, lợi vào kinh tỳ, phế, tác dụng phát tán phong hàn, hóa đờm, giải uất, giải độc, an thai, chữa hen suyễn, tê thấp, trị ho, thúc đẩy tiêu hóa, giảm đau.
Có thể sử dụng toàn cây làm thuốc, dưới dạng dùng tươi, thuốc sắc, tinh dầu hoặc dạng bột mịn.
Rau răm
Rau răm còn có tên gọi là thủy liễu, hương lục.
Báo Vietnamnet dẫn nguồn bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ - Giảng viên khoa Y học cổ truyền, trường Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, rau răm hương thơm đặc biệt, vị cay, tính ấm, không độc. Là loại gia vị không thể thiếu ăn kèm cháo lươn, trứng vịt lộn, gỏi gà, trừ chất tanh trong hải sản…
Trong Đông y, rau răm là vị thuốc tác dụng kích thích tiêu hóa, trừ phong hàn, dùng để chữa đau bụng lạnh, chữa rắn cắn, chàm ghẻ, mụn trĩ, kém ăn. Thường khi làm thuốc, người ta dùng tươi, không qua chế biến.
Loại rau thơm giúp sống khoẻ mọc đầy ở vườn nhà.
Thì là (thìa là)
Thì là còn gọi là thời la, đông phong.
Lá thì là là gia vị quen thuộc không thể thiếu trong món canh cá, canh lươn, ốc, làm thơm ngon món ăn, át được mùi tanh. Trong đông y, thì là là một vị thuốc rất thông dụng. Theo Nam dược thần hiệu, hạt và lá thì là vị cay, tính ấm, không độc, điều hòa món ăn, bổ thận, mạnh tỳ, tiêu trướng, trị đau bụng và đau răng, kích thích giúp ăn ngon miệng và tiêu hóa, còn giúp lợi sữa.
Húng chanh
Húng chanh còn gọi là cây rau tần.
Trong dân gian thường dùng lá tươi làm rau sống trong các bữa ăn. Húng chanh vị chua the, thơm hăng, tính ấm, vào phế có công dụng giải cảm, tiêu đờm, khử độc và các chứng bệnh cảm cúm, lạnh phổi, có tác dụng phát tán phong hàn, tiêu đờm, sát khuẩn, có tác dụng chữa viêm họng, giải cảm, cho ra mồ hôi và chữa ho, chữa cảm cúm, sốt không ra mồ hôi được…
Trong dân gian thường dùng lá húng chanh tươi hoặc sắc uống. Ngoài ra các cơ sở sản xuất thuốc Nam cũng thường chưng cất tinh dầu húng chanh kết hợp với một số thảo dược khác để sản xuất thuốc trị ho, cảm cúm.
Cây sả
Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS.TS. Đỗ Tất Lợi, sả còn gọi là cỏ sả, lá sả, sả chanh, hương mao.
Tên khoa học Cymbopogon nardus Rendl (sả) - Cymbopogon flexuosus. Stapf (sả chanh); thuộc họ Lúa Poaceae (Gramineae).
Sả là loại cỏ sống lâu năm, mọc thành bụi, cao từ 0,8-1,5m hay hơn. Thân rễ trắng hay hơi tím. Lá hẹp, dài giống như lá lúa, mép hơi nháp. Cụm hoa gồm nhiều bông nhỏ không cuống. Toàn cây có mùi thơm đặc biệt mùi sả.
Cây sả được trồng ở khắp nước ta, nhưng diện tích trồng làm thuốc không nhiều, chỉ có tính chất gia đình và chỉ dùng rễ hoặc toàn cây đào về dùng tươi hay phơi trong râm mát.
Trong sả có 1 đến 2% tinh dầu.
Lưu ý: Bài viết trên Báo Sức khoẻ & Đời sống cho biết, tuy sả có hiệu quả như vậy, nhưng trong một số trường hợp lại không nên hoặc hạn chế dùng như: Người gầy gò, nóng nhiệt, âm hư, ra nhiều mồ hôi, giai đoạn sốt cao, miệng khô khát 'nhiệt đã tà nhập lý'. Hoặc giai đoạn hết sốt người nóng bứt rứt, khó ngủ, ho khan, mất khứu giác, da khô sần 'do âm hư nhiệt tà còn lưu'... Các trường hợp này nên kiêng dùng sả, hoặc chỉ dùng với số lượng rất ít khi thật sự cần thiết.
Trên đây là 5 loại rau gia vị tốt cho sức khoẻ. Theo các chuyên gia, đa số loại rau gia vị đều có vị cay, tính ấm, chứa tinh dầu, có tác dụng kích thích tiêu hóa, sát khuẩn, làm ấm bụng. Vào mùa lạnh có thể sử dụng các loại rau gia vị này nhiều hơn một chút sẽ có tác dụng tăng hương vị cuộc sống, bảo vệ sức khỏe chống lại cái lạnh ngoài trời và cái lạnh trong lòng hiệu quả.