AI đang phát triển mạnh mẽ, được xem là cuộc cách mạng công nghệ tương tự vi xử lý hay Internet. Các mô hình AI hiện nay tiêu tốn hàng triệu USD, nhưng đồng thời mở ra khả năng tự động hóa, sáng tạo và hỗ trợ quyết định ở mọi lĩnh vực.
ChatGPT (OpenAI)nổi bật nhờ giao diện thân thiện, khả năng ghi nhớ hội thoại và hỗ trợ đa phương thức (text, hình ảnh, âm thanh, video). GPT-4o miễn phí, nhưng phiên bản Pro có thêm chế độ o1 chuyên xử lý logic phức tạp. API có giá từ 0,15 USD/triệu token đầu vào và 0,60 USD đầu ra.
Nhược điểm của ChatGPT là giới hạn cập nhật thời gian thực và mô hình đóng, khó tùy chỉnh cho doanh nghiệp cần bảo mật dữ liệu.
Google Gemini tích hợp sâu vào Google Workspace, lý tưởng cho cá nhân và doanh nghiệp đã dùng Gmail, Docs, Drive. Có phiên bản Gemini 1.5 (Flash & Pro) và Gemini 2.0 với API live và ngữ cảnh 1 triệu token. Giá từ 19,99–25 USD/tháng/người.
Gemini mạnh ở khả năng xử lý đa phương thức và tích hợp hệ sinh thái Google, nhưng có thể hạn chế nếu không thuộc môi trường Google. Hiệu suất đôi khi không ổn định.
Claude (Anthropic) tập trung vào an toàn, hội thoại tự nhiên và quản lý dự án. Claude 3.5 Sonnet lý tưởng cho giáo dục, học thuật và đội nhóm. Gói Claude Pro: 20 USD/tháng, Claude Team & Enterprise: 25 USD/người/tháng. Có chức năng “Projects” hỗ trợ tổ chức công việc.
Claude có trí nhớ hội thoại dài và rất chính xác, nhưng đôi khi giới hạn sáng tạo do kiểm duyệt nội dung gắt. Ngoài ra, cao điểm có thể gặp tình trạng quá tải.
DeepSeek AI (Trung Quốc) gây ấn tượng nhờ giá rẻ và mã nguồn mở. DeepSeek-R1 sánh ngang GPT o1 ở bài kiểm tra tư duy, có sẵn trên web miễn phí, API giá rẻ. Mô hình huấn luyện chỉ tốn 6 triệu USD – rẻ hơn hàng chục lần các đối thủ Mỹ.
Mạnh về lý luận và chi phí thấp, DeepSeek phù hợp với startup, trường đại học, nhưng bị nghi ngờ về quyền riêng tư và kiểm duyệt chính trị theo luật Trung Quốc.
Microsoft Copilot tích hợp trong Word, Excel, Outlook... Hỗ trợ tạo nội dung, tóm tắt họp, phân tích dữ liệu. Giá khoảng 30 USD/người/tháng, dành cho doanh nghiệp dùng Microsoft 365.
Lợi thế là tích hợp sâu vào công cụ văn phòng, giúp tăng hiệu suất. Tuy nhiên, bị giới hạn ở hệ sinh thái Microsoft, khó mở rộng sang nền tảng khác.
Meta AI sử dụng mô hình LLaMA mã nguồn mở, lý tưởng cho nhà phát triển và nghiên cứu. Code LLaMA hỗ trợ lập trình. Cung cấp miễn phí nhưng thiếu công cụ giao diện trực quan cho người dùng phổ thông.
Ưu điểm: tùy chỉnh cao, tích hợp vào Instagram và WhatsApp. Nhược điểm: trải nghiệm người dùng kém hơn ChatGPT/Microsoft, từng bị chỉ trích về kiểm duyệt nội dung và AI sai lệch.
Vấn đề tiêu thụ năng lượng AI ngày càng đáng lo ngại. Ví dụ: huấn luyện mô hình như GPT-4 tiêu tốn hàng triệu USD điện năng. Các công ty AI đang chuyển sang dùng năng lượng tái tạo, phần cứng tiết kiệm điện và thuật toán hiệu quả hơn.
Về chính sách, các chuyên gia như Amandeep Singh Gill (LHQ) kêu gọi hợp tác giữa chính phủ và doanh nghiệp để xây dựng AI bền vững. Dự thảo luật về AI đang được thảo luận tại Mỹ và nhiều nước.
Ý kiến từ giới chuyên môn cho rằng AI sẽ không thay thế con người, mà giúp giải phóng thời gian (ví dụ: giảm 3 giờ công việc hành chính/ngày cho bác sĩ). Đồng thời, AI tạo ra nhiều công việc mới.
Người tiêu dùng cũng có thể góp phần bằng cách sử dụng AI tiết kiệm, tắt ứng dụng không cần thiết, và ủng hộ phát triển AI xanh.
Cuộc đua AI 2025 chứng kiến sự cạnh tranh giữa ChatGPT, Gemini, Claude, DeepSeek, Copilot và Meta. Mỗi mô hình có điểm mạnh riêng: từ khả năng lý luận mạnh (Claude, DeepSeek) đến tích hợp văn phòng (Copilot) và mã nguồn mở (Meta). Tuy nhiên, chi phí vận hành, quyền riêng tư và phát thải carbon vẫn là bài toán lớn cần giải quyết để phát triển AI bền vững.