Công trình kiến trúc nổi tiếng Sài Gòn sau 100 năm

Hồ Thị Thanh Trà

Well-known member
Bưu điện Sài Gòn, khách sạn Majestic - biểu tượng một thời ở trung tâm TP HCM - giữ nét cổ kính, còn thương xá Tax thành lô đất trống sau 100 năm.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Mặt trước Dinh Toàn quyền (Dinh Độc Lập ngày nay) vào đầu thập niên 1880, khi mới hoàn thành. Theo cuốn Kiến trúc Pháp - Đông Dương, dấu tích Sài Gòn - Hòn ngọc Viễn Đông (NXB Tổng hợp TP HCM phát hành, nhân dịp 50 năm thống nhất đất nước), tòa nhà khi ấy có hình chữ T, chiều ngang khoảng 80 m, khu vực sảnh đón rộng lớn có mái che bằng kim loại.
Sau khi người Pháp rút khỏi Việt Nam, năm 1962, tòa nhà bị phe đảo chính cho máy bay ném bom, làm sập toàn bộ phần chính cánh trái. Do không thể khôi phục lại, chính quyền cũ cho san bằng, xây một dinh thự mới trên nền đất cũ, theo đồ án thiết kế của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ - người Việt đầu tiên đạt giải Khôi nguyên La Mã.

Năm 1976, công trình được công nhận Di tích quốc gia đặc biệt, là điểm thu hút đông đảo du khách, đặc biệt mỗi dịp 30/4.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Bưu điện trung tâm Sài Gòn những năm đầu 1900 và nay. Tòa nhà xây trong khoảng năm 1886-1891, trải dài hình chữ T, gian giữa là khối ba tầng, hai bên là khối nhà hai tầng, xếp đặt vững chãi, cân đối.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Sảnh giao dịch bên trong bưu điện những năm 1920. Sau 130 năm, công trình vẫn giữ được nét kiến trúc ban đầu. Năm 2023, tòa nhà được xếp thứ hai trong danh sách 11 bưu điện đẹp nhất thế giới do tạp chí kiến trúc Architectural Digest của Mỹ bình chọn.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Tòa nhà Câu lạc bộ Sĩ quan Pháp năm 1930, nay là trụ sở UBND quận 1. Công trình xây năm 1876 theo lệnh của Chuẩn Đô đốc Pháp - Victor Guy Duperré.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Tòa nhà công ty Xăng dầu Pháp - Á đầu những năm 1930, nay là trụ sở công ty Petrolimex trên đường Lê Duẩn (quận 1). Khi mới khánh thánh, nơi đây là tòa nhà trắng bốn tầng vuông vức, có cột cờ lớn trên đỉnh nóc, hàng cột trụ to cao theo kiểu La Mã ở mặt tiền.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Dinh thống đốc Nam Kỳ (nay là Bảo tàng TP HCM) trong sự kiện đón tiếp vua Khải Định đến thăm năm 1925.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Quảng trường Nhà hát Lớn, kế bên là khách sạn Continental đầu thế kỷ 20. Công trình được xây để sử dụng cho ca nhạc và kịch nghệ, mang tiêu chuẩn các nhà hát Âu Mỹ tân tiến đương thời. Năm 2023, TP HCM quyết định sửa chữa, phục dựng nơi đây với kinh phí 337 tỷ đồng.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Dinh Xã Tây những năm 1910, nay là trụ sở UBND TP HCM. Tòa nhà do kiến trúc sư Paul Gardès thiết kế, khởi công xây dựng năm 1898, trên khu đất cao, phía cuối đường Charner (nay là đường Nguyễn Huệ), hoàn tất và khánh thành năm 1909. Công trình khi ấy là nơi làm việc của Hội đồng thành phố, mang tên Hôtel de ville (Tòa Thị chính). Người đương thời quen gọi với tên Dinh Đốc lý, Dinh Xã Tây vì người đứng đầu Hội đồng thành phố là Đốc lý người Pháp.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Bách hóa Charner nằm ở hai mặt đường Charner (Nguyễn Huệ) và Bonard (Lê Lợi) cuối những năm 1920. Tòa nhà mang tên Les Grands Magazins Charner (GMC) được xây dựng theo kiến trúc Pháp, có một số nét chấm phá đậm văn hóa Á Đông. Đầu những năm 1960, địa điểm được đổi tên thành Thương xá Tax.

Năm 2016, công trình được phá dỡ để xây trung tâm thương mại, dịch vụ, nhưng đến nay chưa thực hiện. Hiện nơi đây là khu đất trống, thỉnh thoảng dùng làm bãi giữ xe khi có sự kiện.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Khách sạn Grand Sài Gòn những năm 1930 có tên Saigon Palace, nằm trên đường Catinat (Đồng Khởi ngày nay), từng là một trong những "lựa chọn hạng nhất" tại trung tâm thành phố.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Khách sạn Majestic nhìn từ trên cao và khu vực xung quanh những năm 1930, góc phải là tháp hình quả chuông của khách sạn Grand. Tòa nhà nằm ở góc phố hai mặt tiền, cao năm tầng, thuộc đường Catinat, nhìn thẳng ra bờ sông Sài Gòn.

Majestic là khách sạn đầu tiên ở thành phố có nhà hàng và quán cà phê lộ thiên trên tầng thượng, khách có thể vừa nhìn đường sá, vừa ngắm sông và bán đảo Thủ Thiêm.

Bấm để lật ảnh sau/trước


Trụ sở ngân hàng Đông Dương, nay là Ngân hàng Nhà nước tại TP HCM. Trong sách Kiến trúc Pháp - Đông Dương, dấu tích Sài Gòn - Hòn ngọc Viễn Đông, công trình xưa được miêu tả: "Soi bóng trên dòng nước rạch Bến Nghé là một tòa nhà màu xám bạc, năm tầng khổng lồ. Đây là đại bản doanh của Banque de l’Indochine - Ngân hàng Đông Dương, một ngân hàng tư nhân Pháp (1875), có trụ sở chính ở Paris, được quyền phát hành tiền và nhiều dịch vụ tài chính quan trọng ở Đông Dương".
 
Bên trên