Mục sở thị gia tài văn hóa Êđê trong căn nhà dài ở Đắk Lắk

Hồ Thị Thanh Trà

Well-known member
Tại các buôn làng vẫn còn những mái nhà dài truyền thống, người dân nơi đây âm thầm gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hoá Êđê.
Mục sở thị gia tài văn hóa Êđê trong căn nhà dài ở Đắk Lắk
Giữa nhịp sống hiện đại, người dân buôn làng ở Đắk Lắk vẫn giữ được nét văn hoá đặc sắc. Ảnh: Thanh Quỳnh
Gia tài văn hóa trong căn nhà dài
Bước chân vào căn nhà dài của gia đình chị H’Vinh Ênuôl (buôn Ea Bông, phường Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk), nhiều người không khỏi trầm trồ trước những hiện vật mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống.
Ngôi nhà dài truyền thống của gia đình chị H'Vinh Ênuôl. Ảnh: Thanh Quỳnh
Ngôi nhà dài truyền thống của gia đình chị H'Vinh Ênuôl. Ảnh: Thanh Quỳnh
Nổi bật là bốn chiếc ghế kpan dài - biểu tượng của quyền lực và sự giàu có trong cộng đồng Êđê xưa. Trong đó, chiếc ghế lâu đời nhất dài đến 15 mét, được truyền lại từ đời ông bà, là niềm tự hào của cả dòng tộc.
Không chỉ dừng lại ở đó, ngôi nhà còn lưu giữ nguyên vẹn bộ chiêng đồng và một chiếc trống da trâu cỡ lớn – những vật phẩm chỉ xuất hiện trong các dịp lễ hội trọng đại của buôn làng.
Bên trong nhà chị H'Vinh Ênuôl có ghế Kpan, chiêng, ché. Ảnh: Thanh Quỳnh
Bên trong nhà chị H'Vinh Ênuôl có ghế Kpan, chiêng, ché. Ảnh: Thanh Quỳnh
Chị H’Vinh chia sẻ, chiếc trống này từng được đổi bằng một con trâu to khỏe, là gia bảo không thể thay thế, dù nhiều người trả giá cao để mua lại.
Gia đình chị còn sở hữu ba chiếc nồi đồng cổ, trong đó một chiếc đã bị trộm mất khiến chị tiếc nuối. Dù được trả giá rất cao cho những món đồ này, chị H'Vinh luôn từ chối. Bởi với chị, những đồ vật này là văn hóa, hồn cốt của người Êđê.
Chị H'Vinh Ênuôl bên chiếc ché cổ. Ảnh: Thanh Quỳnh
Chị H'Vinh Ênuôl bên chiếc ché cổ. Ảnh: Thanh Quỳnh
Không chỉ gìn giữ hiện vật, gia đình chị H’Vinh còn duy trì sinh hoạt theo nếp sống truyền thống. Ngôi nhà dài không chỉ để ở, mà còn là không gian văn hóa - nơi bếp lửa luôn đỏ lửa, nơi con cháu được nghe kể chuyện xưa, học nấu món ăn truyền thống.
“Dù cuộc sống hiện đại, tôi vẫn muốn con cháu mình hiểu và tự hào về văn hóa của dân tộc Êđê. Giữ được văn hóa là giữ được gốc rễ, hồn cốt buôn làng”, chị H’Vinh chia sẻ.
Thổ cẩm - tình yêu dệt nên từ đôi tay
Chị H’Min Niê (buôn Ako Dhông, phường Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) lớn lên trong tiếng khung cửi và tình yêu nghề từ mẹ.
Từ những ngày còn nhỏ, chị đã say mê ngắm nhìn bà dệt những tấm vải rực rỡ hoa văn, nơi mà mỗi sợi chỉ được dệt nên không chỉ bằng tay mà còn bằng cả tâm huyết và niềm tự hào.
Khi được hỏi về công việc dệt thổ cẩm, chị H’Min chia sẻ: “Công việc này không hề dễ dàng. Ngồi hàng giờ bên khung dệt, lưng tôi hay đau nhức, nhưng niềm đam mê không bao giờ tắt”.
h
Chị H’Min Niê bên khung dệt. Ảnh: Thanh Quỳnh
Chị H'Min tự hào về nghề truyền thống mà mình đang gìn giữ. Điều này càng khắc sâu thêm tình yêu với từng sản phẩm mà chị tạo ra.
Chị H’Min Niê cho biết, trang phục của người Êđê thường mang màu sắc chủ đạo là đỏ và đen, với hoa văn phong phú.
Mỗi họa tiết đều chứa đựng câu chuyện và ý nghĩa riêng, biến những tấm thổ cẩm rực rỡ thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại.
Những hoa văn ấy không chỉ đơn thuần là trang trí, mà còn là những ký ức sống động về buôn làng, về những giá trị văn hóa mà dân tộc Êđê đã gìn giữ qua bao thế hệ.
Không chỉ tiếp nối nghề truyền thống, chị còn đưa thổ cẩm ra thị trường qua các sản phẩm như trang phục, mũ, và túi xách.
Chị H’Min cảm thấy hạnh phúc khi nhận được sự yêu mến, phản hồi tích cực từ du khách về những sản phẩm của mình.
“Khi thấy mọi người yêu thích sản phẩm của mình, tôi cảm thấy như công sức mình bỏ ra đã được đền đáp”, chị chia sẻ với nụ cười rạng rỡ.
Với chị, mỗi ngày ngồi dệt là một ngày tôi sống lại với ký ức của chính mình. Nhờ vào nghề dệt, gia đình chị có thêm thu nhập. Hơn thế nữa, chị vui vì góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc.
Mỗi tấm thổ cẩm chị H’Min dệt chính là một hành trình, một câu chuyện về tình yêu quê hương cũng như giá trị văn hóa dân tộc.
 
Bên trên