0707171758
NGUYỄN THANH VÂN
Các tổ chức y tế và nông dân tại Mỹ, Úc khuyên nông dân nên dùng kem chống nắng kèm với các biện pháp khác để ngăn ngừa ung thư da.
Hơn 40 năm trước, vào năm 1981, Hội đồng Ung thư Úc thực hiện một trong những chiến dịch thành công nhất trong lịch sử ý tế nước này. Chiến dịch có tên “Slip, Slop, Slap, Seek, Slide”. Một video trong chiến dịch được phát trên truyền hình, trong đó có đoạn chú vịt nói “Slip on a shirt, slop on sunscreen and slap on a hat”, nghĩa là mặc áo vào, dốc kem chống nắng (lên người), đội mũ lên. Đây là 3 nguyên tắc cơ bản trong việc đề phòng ung thư da.
Chiến dịch này khuyên người dân như sau:
Slip on a long sleeve shirt and long pants (mặc quần áo bảo hộ)
Slop on SPF 50+ sunscreen to all skin not protected by clothing (thoa kem chống nắng)
Slap on a broad brim hat (đội mũ rộng vành)
Seek shade between 11am – 3pm (tránh nắng trong khoảng thời gian 11-15h)
Slide on 100% UV protective sunglasses (đeo kính ngăn tia UV)
Thư viện y học quốc gia Úc cho hay kể từ những năm 1980, người ta phát hiện ra rằng tia UV trong ánh nắng mặt trời có thể gây ung thư. Cũng khoảng những năm này, kem chống nắng được xem là một trong các biện pháp bảo vệ khỏi tia tử ngoại, do đó các chính phủ đều khuyên dùng.
Theo Trung tâm quốc gia về sức khoẻ nông dân (Úc), những người làm việc ngoài trời tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gấp 10 lần so với những người làm việc trong nhà. Úc có mức độ bức xạ tia cực tím cao nhất và là một trong những nước có tỷ lệ ung thư da cao nhất thế giới, chiếm hơn 80% tổng số trường hợp ung thư mới được chẩn đoán ở Úc mỗi năm.
Ung thư da là loại ung thư phổ biến nhất tại Mỹ. Trong khi đó, Úc là quốc gia có tỷ lệ ung thư cao nhất thế giới. Do đó, nhiều tài liệu về ung thư da và hướng dẫn phòng tránh ung thư da được hai quốc gia này chú trọng.
Mỹ, Úc đều kêu gọi nông dân nâng cao ý thức phòng tránh ung thư da
Hôm trước mình có làm bài “Lý do đàn ông cũng nên bôi kem chống nắng mỗi ngày”. Một số bạn cho rằng những người nông dân, người đi biển,… hàng ngày tiếp xúc với nắng tại sao không bị ung thư da. Mình thấy thú vị nên tìm hiểu thêm.
Tại Việt Nam, trang web của Bộ Y tế có bài hướng dẫn dùng kem chống nắng hiệu quả. Trên tờ Vietnamnet, một bác sĩ cũng khuyên nam giới nên dùng kem chống nắng.
Một bài viết trên Dân Trí năm 2022 còn cho biết nông dân châu Âu bôi kem chống nắng cho cả… vật nuôi vì thời tiết quá nóng.
Theo Thư viện y học quốc gia Úc, nước này đang có các chiến dịch nâng cao nhận thức của người nông dân về ung thư da, vì nhóm này thường xuyên tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
Còn Trung tâm quốc gia về sức khoẻ nông dân (Úc), người ở nông thôn và làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp trên toàn cầu có nguy cơ ung thư da cao hơn do tính chất công việc của họ.
Úc có tỷ lệ ung thư da cao nhất thế giới. Nông dân có tỷ lệ tử vong do ung thư hắc tố cao hơn 60% so với dân số nói chung và tỷ lệ tử vong do ung thư da ở nông dân trên 65 tuổi cao gấp đôi so với những người Úc khác.
Tại Mỹ, Học viện Da liễu Hoa Kỳ cho biết có gần 9.500 người bị chẩn đoán ung thư da mỗi ngày. Trung bình mỗi giờ tại Mỹ có một người chết vì ung thư da hắc tố ác tính. Theo tài liệu hướng dẫn của Học viện này dành cho nông dân, họ cho rằng có thể giảm nguy cơ mắc ung thư da hắc tố ác tính bằng cách bảo vệ cơ thể khỏi ánh nắng mặt trời và tia tử ngoại từ ánh nắng.
Cũng trong tài liệu vừa đề cập, Học viện Da liễu Hoa Kỳ cho rằng việc nông dân dành nhiều giờ dưới ánh mặt trời giữa trưa dẫn đến nguy cơ chính gây ra tất cả các bệnh ung thư da, kể cả những bệnh nghiêm trọng nhất, như hắc tố ác tính.
Lý do đàn ông cũng nên dùng kem chống nắng mỗi ngày
Kem chống nắng giúp ngăn ngừa ung thư da, giảm lão hoá da. Nghiên cứu cho thấy ít hiểu biết về kem chống nắng khiến tỷ lệ tử vong do ung thư da cao hơn mức bình thường. Kể từ khi bắt đầu chơi mấy môn thể thao ngoài trời như chạy bộ, bơi…
tinhte.vn
Những nguy cơ khiến nông dân dễ mắc ung thư da hơn
Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), nông dân dễ mắc ung thư da hơn người bình thường vì các lý do sau:
- Thường xuyên làm việc ngoài nắng, đặc biệt là từ tháng 5 đến tháng 10.
- Đổ mồ hôi cũng có thể góp phần gây tổn thương da do tia cực tím vì làm tăng độ nhạy cảm ánh sáng của da, dẫn đến nguy cơ bị cháy nắng.
- Kem chống nắng sẽ bong ra khi đổ mồ hôi. Do đó hãy thường xuyên bôi thêm.
- Bức xạ tia cực tím phản chiếu từ nước, cát, bê tông, bề mặt sáng màu và tuyết. Ngay cả khi đội mũ, bức xạ tia cực tím sẽ phản xạ khỏi bề mặt và có thể làm hỏng da.
Theo CDC Mỹ, ung thư là căn bệnh mà các tế bào trong cơ thể phát triển ngoài tầm kiểm soát. Khi ung thư bắt đầu ở da, nó được gọi là ung thư da.
Ung thư da là loại ung thư phổ biến nhất ở Hoa Kỳ. Một số người có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn những người khác, nhưng ai cũng có thể mắc bệnh này. Nguyên nhân phổ biên gây ung thư da, nhưng có thể ngăn ngừa được, là tiếp xúc quá nhiều với tia cực tím (UV), từ mặt trời hoặc từ các nguồn nhân tạo như giường tắm nắng.
Ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy là hai loại ung thư da phổ biến nhất. Chúng bắt đầu lần lượt ở lớp đáy và lớp vảy của da. U ác tính, loại ung thư da phổ biến thứ ba, bắt đầu từ các tế bào hắc tố.
Ai dễ mắc ung thư da?
Cũng theo CDC Mỹ, những người có đặc điểm sau đây có nguy cơ bị ung thư da:
- Màu da (tự nhiên) sáng hơn.
- Da bị bỏng, tàn nhang, dễ mẩn đỏ hoặc bị đau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Mắt xanh hoặc xanh lục.
- Tóc vàng hoặc đỏ.
- Một số loại và một số lượng lớn nốt ruồi.
- Tiền sử gia đình bị ung thư da.
- Cá nhân từng mắc bệnh ung thư da.
- Lớn tuổi
Theo CDC Mỹ, dù bạn có những đặc điểm phía trên hay không, việc tránh tiếp xúc với tia UV có thể giúp da khoẻ mạnh và giảm nguy cơ bị ung thư da trong tương lai. Khi đi ra ngoài, hầu hết mọi người đều hứng ít nhất một vài tia UV từ mặt trời. Tạo thói quen chống nắng hàng ngày sẽ giúp bạn vui chơi ngoài trời một cách an toàn, tránh bị cháy nắng và giảm nguy cơ ung thư da.
Tận hưởng không khí ngoài trời là tốt cho sức khoẻ, nhưng nhớ bảo vệ da
Khi vui chơi ngoài trơi, mọi người có thể giảm nguy cơ ung thư da bằng cách sử dụng biện pháp chống nắng, theo CDC. Bảo vệ bản thân bằng cách ở trong bóng râm, mặc quần áo bảo hộ, thoa và thoa lại kem chống nắng phổ rộng có chỉ số chống nắng (SPF) từ 15 trở lên.
Dấu hiệu ung thư da
Một sự thay đổi nào đó trên da là dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh ung thư da. Đây có thể là một khối u mới, vết loét không lành hoặc sự thay đổi của nốt ruồi. Không phải tất cả các bệnh ung thư da đều giống nhau.
Theo skincancer.org, nếu ung thư da được phát hiện sớm, bác sĩ da liễu có thể điều trị mà không để lại sẹo và có khả năng loại bỏ hoàn toàn ung thư cao. Thông thường, bác sĩ thậm chí có thể phát hiện sự phát triển ở giai đoạn tiền ung thư, trước khi nó trở thành ung thư da toàn diện hoặc xâm nhập bên dưới bề mặt da.
Có 3 loại ung thư da chính
Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) là sự tăng trưởng bất thường, không kiểm soát được phát sinh từ các tế bào đáy của da ở lớp ngoài cùng của da (biểu bì), thông tin từ skincancer.org.
BCC là dạng ung thư da phổ biến nhất, với khoảng 3,6 triệu trường hợp được chẩn đoán ở Hoa Kỳ mỗi năm. BCC có thể phá hủy cục bộ nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đôi khi những bệnh ung thư này di căn (lây lan); và trong những trường hợp rất hiếm, chúng có thể gây tử vong.
Ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) là sự phát triển không kiểm soát của các tế bào bất thường phát sinh từ các tế bào vảy ở lớp ngoài cùng của da (biểu bì).
SCC là dạng ung thư da phổ biến thứ hai. Ước tính có khoảng 1,8 triệu trường hợp được chẩn đoán mỗi năm tại Hoa Kỳ. SCC đôi khi có thể phát triển nhanh chóng và di căn nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
Ung thư hắc tố là một loại ung thư phát triển từ các tế bào hắc tố, tế bào da tạo ra sắc tố melanin, tạo nên màu sắc cho da. Vào năm 2023, ước tính có khoảng 186.680 trường hợp ung thư hắc tố mới sẽ xảy ra ở Hoa Kỳ. Trong số đó, 89.070 trường hợp không xâm lấn, giới hạn ở lớp biểu bì (lớp trên cùng của da) và 97.610 trường hợp sẽ ở dạng xâm lấn, thâm nhập lớp biểu bì thành lớp thứ hai của da (lớp hạ bì).
Ung thư tế bào hắc tố là dạng nguy hiểm nhất trong 3 dạng ung thư da phổ biến nhất. Ung thư tế bào hắc tố có thể chữa khỏi khi được phát hiện và điều trị sớm. Vào năm 2023, ung thư tế bào hắc tố được dự đoán sẽ gây ra khoảng 7.990 ca tử vong.