Những cuốn sách khoa học vui và vui vì khoa học

Nguyễn May

Well-known member
Hai tập sách của tác giả Hữu Thiện không chỉ có khoa học mà còn cả nghệ thuật, không chỉ có vấn đề môi trường mà còn có câu chuyện công nghệ, không chỉ có thông tin được xác nhận mà có cả những bí mật được giải mã…

Hai tập sách mới của tác giả Hữu Thiện - Ảnh: Nhà xuất bản Tổng Hợp TP.HCM
Hai tập sách mới của tác giả Hữu Thiện - Ảnh: Nhà xuất bản Tổng Hợp TP.HCM© Được Tuổi trẻ cung cấp

Bộ sách hai tập của tác giả Hữu Thiện, gồm Những nụ hôn thời mắc dịch Cọp cái chết vì mùi nước hoa (Nhà xuất bản Tổng Hợp TP.HCM), tập hợp hơn 130 bài báo từng được đăng phần lớn trên Tuổi Trẻ Cười và một ít trên Phụ Nữ Thành Phố, theo chiều dài có thời gian từ hơn bốn năm qua, có chiều dày… gần 800 trang sách khổ lớn!

Và, chính cái độ dày của sách, làm nên… gánh nặng cho những ai thường đọc theo thói quen "ăn nhanh" - lướt, quét, sao chụp thông tin!

Nhưng, khi được tập hợp lại, được nối kết lại và được "viết thêm theo dòng thời sự", lập tức đó không còn là báo nữa, bởi đã tạo nên một chiều sâu bất ngờ, tạo nên một loại sách khó lòng định danh trong nhóm thể loại mà thiên hạ thường gọi chung là dòng sách phi hư cấu (non - fiction).


Một tuyển tập của "thế giới đó đây"

Bộ sách "ba chiều" này được phụ chú dòng chữ "Tuyển tập khoa học vui", có thể đọc theo ba kiểu.

Kiểu 1: Chong đèn đọc suốt, đọc liên tục nhiều ngày, có khi hứng khởi phải dừng lại, tay cầm sách đi tới đi lui, vừa cười vừa nói một mình!

Kiểu 2: Đọc riêng, đọc kỹ từng phần, từng phần một. Có những năm phần qua hai tập sách, mỗi phần là một cuộc dạo chơi đầy thú vị, qua miền ký ức thời Corona (Những nụ hôn thời mắc dịch), vùng trời của thế giới phụ nữ (Đen mun và Trắng ngà), cuộc sống con người trong không gian của các thiết bị di động và mạng xã hội (Nỗi sợ mất "dế" giữa thời FoMO), những câu chuyện văn hóa từ sách, từ phim, từ đời sống (Súng lại nổ trên phim trường Hollywood) và thế giới động vật trong tương tác với con người (Cọp cái chết vì mùi nước hoa).

Và kiểu thứ 3, thích gì đọc nấy, không cần trước sau, không cần ngắn dài… Từng bài viết một, góp lại, sẽ khắc sâu trong ta một thứ cảm xúc rất lạ nhưng hữu ích về cái thế giới mà chúng ta đang sống, và cứ tưởng là mình đã biết!

Hóa ra, sách này không chỉ có khoa học mà còn cả nghệ thuật, không chỉ có vấn đề môi trường mà còn có câu chuyện công nghệ, không chỉ có thông tin được xác nhận mà có cả những bí mật được giải mã…

Xem ra, có thể gọi đây là một tuyển tập của "thế giới đó đây", với chuyện trên sách trên báo và chuyện từ đời từ người, nhiều lúc nối xưa và nay, nối xứ ta và trời Tây, nối thế giới muông thú với cuộc sống con người, nối truyện tranh, hoạt hình, điện ảnh, văn chương với âm nhạc, thể thao, giải trí, nối con người với con người trong đa dạng nghĩ suy, và tác động lên nhau trong một thế giới phẳng nhưng quá nhiều khác biệt!

Tinh thần khoa học - dưỡng khí của đổi mới

Bên cạnh những thông tin chuẩn xác, những hiểu biết ngọn ngành, sách đầy ắp những chuyện cười ra nước mắt, những chuyện hồn nhiên điên rồ, những chuyện khó tin mà có thật, những chuyện phi lý mà tồn tại hữu lý, những điều bất ngờ từ những gì mà ta quen thuộc!

Để rồi khi gấp sách lại, bỗng dưng ta thấy bật dậy một thứ kích thích rất đáng vui, đáng mừng - thú tò mò, thói quen ngạc nhiên, tư duy đặt câu hỏi, và niềm khát khao đi khám phá và tiếp tục khám phá cái thế giới quanh ta vốn luôn biến động không ngừng mà ta thường bỏ quên trong dòng chảy cuồn cuộn bởi thúc bách của mưu sinh và thời cuộc…

Mà rốt cuộc, đó cũng chính là tinh thần khoa học - dưỡng khí của đổi mới, của phát triển!

Tác giả Hữu Thiện là một "đại gia" - vừa là nhà giáo, vừa là nhà báo, vừa là dịch giả! Anh mê truyện tranh, say khoa học, rành môi trường, giỏi công nghệ, thông thạo tiếng Pháp, tiếng Anh. Anh có biệt tài biến mọi thứ thành "cơm bình dân" - dễ hiểu và hiểu sâu, dễ nhớ và nhớ lâu.
Cùng với đó, một nghệ thuật kể chuyện bậc thầy: vừa dung dị mà dí dỏm, vừa chi tiết mà hệ thống, vừa đi đến cùng của câu chuyện và sự kiện, lại vừa mở ra cho ta những gợi mở, những liên tưởng, những kết nối xa hơn, rộng hơn…
Mượn theo cách diễn đạt của nhà báo Nguyễn Văn Tiến Hùng (thư ký tòa soạn, phụ trách Tuổi Trẻ Cười), xin được phép cảm ơn anh - "người kể chuyện vui vẻ về Trái đất và những phân vân thời đại của con người"!
 
Bên trên