Đây không chỉ là cây hương liệu có giá trị kinh tế cao mà nó còn được trồng để chắn gió, phủ xanh đất trống, đồi núi trọc.
Loại cây được chúng ta nhắc tới chính là cây dổi xanh. Trong những năm gần đây cây dổi được trồng rất nhiều trên khắp cả nước. Đặc biệt, Tây Nguyên là vùng có thương hiệu về trồng dổi ghép đã cho thu nhập cao, từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng trên 1 hecta mỗi năm.
Ở xã Chí Đạo (huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình), nhờ cây dổi mà nhiều gia đình thoát được nghèo, thậm chí vươn lên làm giàu, xây được nhà lầu, sắm được xe hơi có tiền tỷ gửi ngân hàng. Loại cây truyền thống từ trồng phục vụ lấy gỗ dựng nhà sàn nay được người dân ở xã Chí Đạo chuyển đổi cách thức trồng để thành cây cho hạt, bán “đắt như vàng ròng”.
Loài cây rừng quen thuộc, cho gỗ quý, hạt quý, nay đang trở thành cây kinh tế mạnh, thu hút người dân, tạo ra làn gió mới về trồng rừng, tăng độ che phủ và hiệu quả kinh tế của cả rừng và nương rẫy.
Dổi làm kinh tế và chữa lành thiên nhiên ra sao?
Ông Nguyễn Văn Biên, giám đốc Trung tâm Cây giống Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, cho biết dổi là một loại cây tạo ra kinh tế khá ổn định có thể khai thác gỗ, quả. Riêng phần quả, giá hạt dổi khô có thời điểm lên tới 500.000- 600.000 đồng/kg. Tuy nhiên, những năm gần đây giá hạt dổi được thu mua dao động trong khoảng 100.00 – 200.000đ/kg.
Hiện nay, hạt dổi vẫn chủ yếu là tiêu thụ trong nước. Tiền năng tiêu thụ dổi tại thì trường nước ngoài là rất lớn. Trước đây, hạt dổi còn được người Đức đánh giá cao về chất lượng, mùi vị và ngỏ ý mua với số lượng lớn để chuyển về chế biến tại Đức. Gia vị này khi nướng có mùi thơm ngạt ngào pha chút hăng nhè nhẹ, vị cay cay. Món ớt giấm măng chua ngâm hạt dổi từng là quý thực tiến vua đã nói lên giá trị đặc biệt của loại hạt này.
Hạt dổi được làm hương liệu giá vị (ảnh minh hoạ).
Hạt dổi có tác dụng dược tính tốt cho hệ tiêu hóa, phòng tránh các bệnh đường ruột như tiêu chảy, khó tiêu.
Nói về lý do dổi được coi là loại cây tốt để “chữa lành” cho mẹ thiên nhiên, ông Nguyễn Văn Biên cho biết, cây thuộc dòng gỗ lớn, cao 25-30m, mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn (hạt, gỗ). Quá trình sinh trưởng của cây dổi thường ít sâu bệnh (lá có tiết ra dầu thơm, kháng được côn trùng). Sự đề kháng tốt giúp cây sinh trưởng rất nhanh.
“Trong một năm trồng cây có thể được 2m. Cây dổi là một loại cây thích nghi rất cao. Cho nên đây cũng là lý do dổi được lựa chọn là cây lâm nghiệp trồng để phủ xanh rừng, hàng rào chắn gió… đều phát triển tốt”, ông Biên nói.
Trước đây, khi trồng cây dổi thực sinh sẽ phất khoảng 10 năm mới cho khai thác quả. Tuy nhiên, hiện nay với công nghệ lai ghép dao động từ 3-4 năm sẽ cho khai thác quả.
Theo ông Biên, cây giống hiện nay người dân rất dễ tiếp cận, giá dao động từ 5.000 -10.000đ/cây tuỳ thuộc vào cây cao hay thấp, bầu to hay nhỏ. Trong thời gian trồng dổi đợi thu hoạch quả, có thể trồng cây dược liệu dưới tán rừng. Tuỳ vào khí hậu vùng miền sẽ có thể trồng cây dược liệu thích hợp.
Dổi là cây trồng không chỉ giúp bảo vệ rừng, môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế cao. Trong tương lai, khi Việt Nam có thể xuất khẩu dổi ra nước ngoài thì giá trị của hạt dổi sẽ tăng lên rất nhiều bởi đây là cây hương liệu gia vị rất tốt cho sức khoẻ, ông Biên chia sẻ.
Việc phát triển rừng hiện nay cần đồng thời đáp ứng cả yêu cầu về độ che phủ, nguồn thu hàng năm và giá trị gỗ khi kết thúc chu kỳ. Cây dổi đã giải quyết được tất cả và bắt đầu làm thay đổi cách nhìn về trồng rừng, giúp khẳng định “rừng là vàng”, giúp người dân làm giàu và chữa lành cho mẹ thiên nhiên.