Windows Phone - Hành trình lịch sử của một hệ điều hành độc đáo đầy cam go

[Hải Vy]

Windows Phone là một trong những hệ điều hành di động đầu tiên của Microsoft, ra mắt vào năm 2010 với sự kỳ vọng sẽ cạnh tranh trực tiếp với iOS của Apple và Android của Google. Nhưng sau nhiều năm phát triển và đầu tư, hệ điều hành này đã không đạt được kết quả như mong đợi và cuối cùng bị khai tử vào năm 2017. Để hiểu rõ hơn vì sao lại như vậy, hãy cùng FPT Shop tìm hiểu về hành trình lịch sử của một hệ điều hành độc đáo này nhé!
Đôi nét về Windows Phone
Windows Phone là một hệ điều hành di động do Microsoft phát triển và ra mắt vào năm 2010. Hệ điều hành này được thiết kế dành riêng cho các thiết bị di động thông minh như điện thoại và máy tính bảng. Windows Phone được xem là kế nhiệm của Windows Mobile, nhưng với giao diện người dùng hoàn toàn mới, mang tên "Metro".

Giao diện đặc trưng của Windows Phone gồm các "Live Tiles" (Ô vuông động) trên màn hình chính. Các ô vuông này không chỉ là các biểu tượng ứng dụng, mà còn hiển thị thông tin cập nhật từ ứng dụng mà chúng đại diện.

Windows Phone được đánh giá cao về hiệu năng, bảo mật và giao diện người dùng trực quan. Hệ điều hành này hoạt động mượt mà trên cả các thiết bị có cấu hình thấp. Tuy nhiên, Windows Phone gặp khó khăn trong việc thu hút các nhà phát triển ứng dụng, dẫn đến việc thiếu hụt ứng dụng so với các đối thủ như Android và iOS. Cùng khám phá chi tiết hơn lịch sử và những nguyên do tại sao Windows Phone lại bị khai tử nhé.

Lịch sử phát triển của Windows Phone
Giai đoạn đầu (2010 - 2012)
Windows Phone 7 được ra mắt vào tháng 10 năm 2010 trong sự kiện Mobile World Congress tại Barcelona, Tây Ban Nha, đánh dấu sự xuất hiện của một hệ điều hành di động hoàn toàn mới từ Microsoft. Windows Phone 7 được thiết kế với mục đích cạnh tranh trực tiếp với Android của Google và iOS của Apple. Giao diện đặc trưng của Windows Phone 7 là Live Tiles, những ô vuông động cho phép người dùng xem thông tin và cập nhật trực tiếp từ ứng dụng mà không cần mở chúng.

Nokia Lumia 800 và Lumia 710 là những chiếc điện thoại đầu tiên chạy hệ điều hành Windows Phone 7, được giới thiệu vào tháng 10 năm 2011. Đây là kết quả của sự hợp tác giữa Nokia và Microsoft, nhằm giúp Nokia tìm lại vị thế trên thị trường smartphone lúc đó.

Nokia Lumia 800 được thiết kế với vỏ bằng polycarbonate màu sắc và màn hình AMOLED 3.7 inch, đem đến trải nghiệm hình ảnh sống động và tươi mới hơn so với các sản phẩm điện thoại lúc bấy giờ. Máy được trang bị bộ vi xử lý Qualcomm Snapdragon S2 1.4 GHz, RAM 512 MB, và bộ nhớ trong 16 GB, cho phép người dùng chạy ứng dụng mượt mà và nhanh chóng.

Nokia Lumia 710 là một phiên bản giá rẻ hơn của Lumia 800, nhưng vẫn giữ được nhiều tính năng nổi bật. Máy sở hữu màn hình TFT 3.7 inch, bộ vi xử lý và RAM tương tự như Lumia 800, nhưng bộ nhớ trong chỉ còn 8 GB. Cả hai mẫu điện thoại này đều sử dụng camera Carl Zeiss, đem đến chất lượng hình ảnh tốt hơn so với các đối thủ trong phân khúc.

Giai đoạn phát triển (2012 - 2014)
Windows Phone 8

Trong giai đoạn phát triển từ 2012 - 2014, Microsoft đã cho ra mắt Windows Phone 8 vào tháng 10/2012. Phiên bản này mang đến nhiều cải tiến về hiệu năng, bảo mật, tính năng và hỗ trợ phần cứng. Đồng thời, Windows Phone 8 còn giúp đơn giản hóa quá trình phát triển ứng dụng cho các nhà phát triển.

Nokia Lumia 920 và 1020

Trong thời gian này, Nokia giới thiệu hai mẫu điện thoại nổi bật chạy Windows Phone 8, đó là Lumia 920 và Lumia 1020. Lumia 920 sở hữu màn hình 4.5 inch, công nghệ PureMotion HD+ và đã có tích hợp sạc không dây. Lumia 1020 mặt khác lại gây ấn tượng lớn cho người dùng khi trang bị mạnh mẽ với camera 41 MP, công nghệ PureView và ổn định hình ảnh quang học (OIS). Cả hai thiết bị đều được đánh giá cao về chất lượng camera và hiệu năng.

Tích hợp với Windows 8

Windows Phone 8 cũng được tích hợp chặt chẽ với Windows 8, hệ điều hành phát triển cho cả máy tính bảng và máy tính, laptop cá nhân của Microsoft.

Sự kết hợp này giúp người dùng dễ dàng đồng bộ dữ liệu và một trải nghiệm liền mạch giữa các thiết bị sử dụng hệ sinh thái Windows. Giai đoạn này chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của Windows Phone trên thị trường, nhưng đánh giá chung lúc đó Windows Phone vẫn chưa thực sự cạnh tranh được với Android và iOS.

Giai đoạn chậm lại (2014 - 2015)
Windows Phone 8.1

Windows Phone 8.1 ra mắt vào năm 2014 đã đánh dấu một bước tiến đáng kể của Microsoft trong việc cạnh tranh với các hệ điều hành di động hàng đầu như iOS và Android.

Phiên bản này đã giới thiệu cho người dùng trợ lý ảo Cortana và Trung tâm thông báo, nên người dùng có thể quản lý thông báo một cách tiện lợi hơn. Chính sự tích hợp này Microsoft đã có một số lượng người dùng trung thành. Tuy nhiên, sự phát triển của hệ điều hành bắt đầu chững lại và không thể cạnh tranh với sự phổ biến của iOS và Android. Mặc dù vậy, Windows Phone 8.1 vẫn là một bước tiến đáng kể của Microsoft và đã đặt nền tảng cho các phiên bản Windows Phone tiếp theo.

Microsoft mua lại Nokia vào 2014

Vào năm 2014, Microsoft đã quyết định mua lại Nokia. Thương vụ này không chỉ gây ra sự thay đổi lớn trong ngành công nghiệp di động, mà còn đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử của cả hai công ty.

Sau khi hoàn tất thương vụ, Microsoft đã tập trung vào việc phát triển hệ điều hành Windows Phone và bổ sung các tính năng mới vào các sản phẩm Nokia nhằm cạnh tranh với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường điện thoại di động. Tuy nhiên, việc đầu tư vào thị trường điện thoại của Microsoft đã không mang lại kết quả như mong đợi và vào năm 2016, họ đã chính thức thông báo rút lui khỏi thị trường này.

Lumia 950 và 950 XL

Cuối năm 2015, Microsoft giới thiệu hai mẫu điện thoại Lumia 950 và 950 XL, chạy hệ điều hành Windows 10 Mobile, với những tính năng nổi bật như cảm biến vân tay, camera chất lượng cao, khả năng kết nối Continuum, cho phép sử dụng điện thoại như một máy tính.

Dù được trang bị những tính năng đáng chú ý, sản phẩm này không được người dùng và thị trường đón nhận nhiều như mong đợi. Đó có thể là do sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm cùng phân khúc của các đối thủ như Samsung, Apple hay Huawei hoặc cũng có thể do thiếu sự đột phá về thiết kế so với các sản phẩm từ các thương hiệu khác.

Giai đoạn cuối - Khai tử Windows Phone (2015 - 2017)
Windows 10 Mobile

Windows 10 Mobile ra mắt vào năm 2015 như một phiên bản mới của Windows Phone, hướng đến việc đem lại trải nghiệm liền mạch giữa các thiết bị Windows.

Hệ điều hành này bao gồm nhiều tính năng mới, như Continuum cho phép biến điện thoại thành máy tính khi kết nối với màn hình lớn cùng bàn phím và chuột. Tuy nhiên, Windows 10 Mobile không đạt được sự phổ biến mong đợi và không thể cạnh tranh với Android và iOS.

Ngừng phát triển và hỗ trợ

Do không đạt được kết quả kinh doanh như mong đợi, Microsoft quyết định ngừng phát triển Windows 10 Mobile vào năm 2017 và dần dần ngưng cung cấp hỗ trợ cho hệ điều hành này.

Và cũng chính sự khai tử này khiến cho nhiều nhà sản xuất và người dùng lựa chọn chuyển sang Android hoặc iOS. Giai đoạn này đánh dấu sự kết thúc của hành trình Windows Phone trên thị trường điện thoại thông minh, dù từng được kỳ vọng sẽ trở thành một đối thủ đáng gờm của hai hệ điều hành hàng đầu hiện nay.

Điểm nổi bật của Windows Phone
Giao diện độc đáo và trực quan
Sử dụng Live Tiles

Windows Phone mang đến giao diện độc đáo và trực quan với Live Tiles, những ô vuông động trên màn hình chính. Live Tiles không chỉ là biểu tượng ứng dụng mà còn hiển thị thông tin cập nhật từ ứng dụng, giúp người dùng nắm bắt nhanh chóng những thông tin quan trọng mà không cần mở ứng dụng.

Tích hợp liền mạch các dịch vụ Microsoft

Windows Phone được tích hợp sâu với các dịch vụ của Microsoft như: các ứng dung Office văn phòng, OneDrive, Skype và Xbox Live,… tạo nên một hệ sinh thái hoàn chỉnh và thuận tiện cho người dùng.

Hiệu năng tốt trên các thiết bị cấu hình thấp
Ưu điểm so với Android

Một ưu điểm lớn của Windows Phone so với Android là khả năng hoạt động mượt mà trên các thiết bị có cấu hình thấp, nên người dùng tiết kiệm chi phí mà vẫn có trải nghiệm tốt.

Kết hợp với phần cứng Nokia

Windows Phone được đánh giá cao khi kết hợp với phần cứng của Nokia, đặc biệt là dòng Lumia. Điện thoại Nokia chạy Windows Phone thường có hiệu năng ổn định và tuổi thọ pin tốt.

Hệ thống bảo mật tốt
Tích hợp Windows Defender

Windows Phone có hệ thống bảo mật chặt chẽ, tích hợp Windows Defender - một phần mềm diệt virus và bảo mật hàng đầu của Microsoft. Điều này giúp bảo vệ dữ liệu người dùng một cách hiệu quả.

Hệ thống được cập nhật liên tục

Windows Phone cũng có hệ thống cập nhật liên tục, đảm bảo người dùng luôn có phiên bản phần mềm mới và an toàn nhất. Tuy nhiên, do việc dừng phát triển và hỗ trợ, hệ điều hành này không còn nhận được cập nhật từ Microsoft và có thể gặp rủi ro bảo mật.

Một số khó khăn dẫn đến thất bại của Windows Phone
Windows Phone từng được hy vọng sẽ là biểu tượng hệ điều hành di động tuyệt vời từ Microsoft, tuy nhiên cuối cùng Windows Phone đã dừng bước vào năm 2017. Sự thất bại đến khó tin khi ông lớn công nghệ vượt bậc toàn cầu Microsoft đã không thể hiện thực hóa giấc mơ. Và tất nhiên, thất bại nào cũng có nguyên do, dưới đây là những lý do khiến Windows Phone không thể cạnh tranh trên thị trường và đành nói lời tạm biệt với giới công nghệ và người dùng.

Sự thất bại một phần đến từ chiến lược ban đầu
Ngay từ khi bắt đầu, Microsoft đã áp dụng chiến lược kinh doanh truyền thống. Điều này có nghĩa, công ty bắt buộc các nhà sản xuất phần cứng phải trả bản quyền phần mềm cho mình. Quyết định này mặc dù có đúng có sai, tuy nhiên so với Google - đối thủ cạnh tranh trực tiếp bấy giờ thì đây lại là nước đi sai lầm. Vì Google đã không áp phí Android cho các công ty phần cứng, điều này đã mở ra một loạt lợi thế cho Google lẫn các nhà sản xuất. Các công ty phần cứng có thể sử dụng thoải mái hệ điều hành Android và Android cũng trở nên phổ biến rộng rãi hơn.

Chuyển đổi lên Windows Phone 8
Nếu như Windows Phone 7 dựa trên Windows Mobile cũ, thì Windows Phone 8 (2012) lại dựa trên Windows dành cho PC. Microsoft đã đưa ra quyết định này nhằm đồng bộ hóa nhân hệ điều hành chung. Tuy nhiên, đây lại là một trải nghiệm khó chịu cho người dùng. Sự chuyển đổi này khiến các điện thoại sử dụng Windows Phone 7 không thể nâng cấp lên Windows Phone 8. Chiến lược này đã khiến người dùng cũ cảm thấy nhà phát hành bỏ quên mình, còn người dùng mới thì không thể trải nghiệm tuyệt vời, vì lúc này Microsoft chỉ quan tâm đến việc chuyển đổi, mà không tập trung vào các tính năng.

Thiếu hụt ứng dụng
Số lượng ứng dụng ít hơn so với Android và iOS

Một nhược điểm lớn của Windows Phone là số lượng ứng dụng ít hơn đáng kể so với Android và iOS. Điều này khiến nhiều người dùng cảm thấy thiếu hụt và bị giới hạn trong việc sử dụng điện thoại thông minh.

Không hỗ trợ nhiều ứng dụng phổ biến

Ngoài ra, Windows Phone còn không hỗ trợ nhiều ứng dụng phổ biến, đặc biệt là các ứng dụng mạng xã hội và trò chơi trên điện thoại lúc bấy giờ. Điều này gây bất tiện cho người dùng và ảnh hưởng đến sự hài lòng của họ.

Hỗ trợ từ nhà sản xuất
Chủ yếu là Nokia

Phần lớn điện thoại chạy Windows Phone đến từ Nokia, trong khi các nhà sản xuất khác không tập trung vào hệ điều hành này. Điều này hạn chế sự lựa chọn của người dùng và giảm cạnh tranh.

Ít sự lựa chọn về các mẫu mã và phân khúc

Windows Phone cũng không có nhiều sự lựa chọn về thiết bị, từ mức giá cho đến tính năng. Điều này khiến người dùng khó tìm thấy một chiếc điện thoại phù hợp với nhu cầu và túi tiền của mình.

Chiến lược tiếp thị và phân phối
Không tập trung vào các thị trường phát triển

Microsoft đã không tập trung vào các thị trường phát triển lúc bấy giờ, nơi mà điện thoại thông minh đang phát triển mạnh mẽ. Điều này giảm cơ hội để Windows Phone nâng cao thị phần và cạnh tranh với Android và iOS.

Không có chiến dịch quảng cáo mạnh mẽ

Windows Phone cũng không có chiến dịch quảng cáo mạnh mẽ như Android và iOS. Điều này dẫn đến việc ít người biết đến và quan tâm đến hệ điều hành này, giảm cơ hội để thu hút người dùng mới và giữ chân người dùng hiện tại.

Cú "knock-out" cuối cùng - Sự biến động nhân sự lớn từ Microsoft
Sự bất cập liên tục từ việc không ra mắt sản phẩm điện thoại mới thường xuyên, dòng Nokia gặp nhiều lỗi, chuyển đổi nền tảng thứ hai khó khăn đến việc chậm trễ ra mắt các phiên bản nâng cấp mới và cuối cùng chính là sự biến động nhân sự của Microsoft, đã đưa Windows Phone vào dĩ vãng.

Nhân sự Microsoft đã có chuyển biến lớn khi vào năm 2015, CEO mới Microsoft đã đưa ra quyết định cắt giảm 7.800 nhân sự mảng phần cứng. Lý do được đưa ra chính là Windows Mobile 10 đã không hỗ trợ CDMA. Sự thiếu hụt nhân sự phần cứng mạnh mẽ này đã khiến Microsoft không thể tập trung được nhiều sản phẩm. Chính vì vậy, Windows Phone cũng bị buông bỏ dần và điện thoại Windows Phone cũng bị tụt dốc không phanh vào năm 2015 và 2016. Đứng trước quyết định nên chi thêm ngân sách hàng tỷ USD để tiếp tục cho smartphone Nokia phát triển cùng Windows Phone hoặc không làm gì, thì Microsoft đã chọn không làm gì và dừng cuộc chơi hệ điều hành di động vào năm 2017.

Điểm lại những mẫu Windows Phone nổi bật
Trong giai đoạn phát triển của Windows Phone, mặc dù không thể cạnh tranh với Android và iOS, nhưng hệ điều hành này vẫn đã cho ra đời một số mẫu điện thoại nổi bật với tính năng độc đáo và thiết kế ấn tượng. Ba trong số những mẫu điện thoại Windows Phone nổi bật nhất là Nokia Lumia 1020, Microsoft Lumia 950, 950 XL và Nokia Lumia 520.

Nokia Lumia 1020 và camera 41MP
Nokia Lumia 1020 ra mắt năm 2013 với camera 41MP đột phá cho khả năng chụp ảnh đẹp và tính năng hấp dẫn. Cảm biến ảnh PureView kích thước 1/1.5 inch, cho phép chụp ảnh với độ phân giải và sắc nét ấn tượng. Quay video Full HD với chức năng ổn định hình ảnh quang học (OIS) giúp quay video mượt mà và ổn định. Thiết kế đẹp mắt với vỏ nhựa polycarbonate nguyên khối, góc cạnh bo tròn mềm mại và màu sắc tươi sáng đặc trưng của dòng Lumia.

Microsoft Lumia 950 và 950 XL với Continuum
Microsoft Lumia 950 và 950 XL ra mắt vào năm 2015, được xem là những chiếc flagship cuối cùng của dòng Windows Phone. Cả hai mẫu điện thoại này đều được trang bị bộ vi xử lý mạnh mẽ, màn hình AMOLED độ phân giải cao, camera chất lượng tốt và hệ thống bảo mật với công nghệ nhận diện mống mắt Iris Scanner.

Tuy nhiên, tính năng nổi bật nhất của Lumia 950 và 950 XL chính là Continuum, cho phép người dùng biến điện thoại thành một máy tính nhỏ gọn chỉ bằng cách kết nối với màn hình, bàn phím và chuột. Đây được xem là một bước tiến lớn trong việc tích hợp công nghệ di động và máy tính, mang lại trải nghiệm mới mẻ cho người dùng.

Nokia Lumia 520 - Mẫu điện thoại bán chạy nhất trong dòng Windows Phone
Nokia Lumia 520 là mẫu điện thoại Windows Phone bán chạy nhất ở phân khúc giá rẻ. Thiết kế trẻ trung, màu sắc tươi tắn với màn hình 4 inch độ phân giải 800 x 480 pixel. Với bộ vi xử lý Qualcomm Snapdragon S4 hai nhân 1 GHz, RAM 512 MB và bộ nhớ trong 8 GB, điện thoại này đảm bảo hiệu năng tốt nhờ hệ điều hành Windows Phone được tối ưu hóa.

Camera sau có độ phân giải 5MP, hỗ trợ đầy đủ các kết nối cần thiết như Wi-Fi, Bluetooth, GPS và kết nối 3G. Lumia 520 là sự lựa chọn lý tưởng cho những người dùng muốn trải nghiệm hệ điều hành Windows Phone với giá phải chăng.

Phần kết cho những đóng góp trong ngành di động
Windows Phone từng là một hệ điều hành di động đầy tiềm năng, nhưng không thể vượt qua những khó khăn để trở thành một đối thủ xứng tầm của Android và iOS. Tuy nhiên, với sự hồi sinh của Nokia, những cải tiến từ Microsoft và hệ sinh thái Windows, cũng như những tiến bộ trong công nghệ phần cứng. Chúng ta vẫn có thể hy vọng trong tương lại gần, Windows Phone vẫn có thể sẽ trở lại và gây ấn tượng mạnh mẽ với những sản phẩm chất lượng.

Trích theo: Lê Chi​